Akoestische of elektro-akoestische instrumenten zijn instrumenten die een goede verzorging vereisen.
Akoestische instrumenten maken geluid door het trillen van hout. Zij kunnen met of zonder elektrische versterking gebruikt worden.
Hoewel onderstaande tips vooral voor delicate akoestische instrumenten bedoeld zijn, zal ook een elektrische gitaar genieten van onderstaande wellness tips.
Wat maakt akoestische instrumenten zo bijzonder
Akoestische instrumenten zijn juweeltjes van ontwerp en vakmanschap. Omdat een laag gewicht een grote positieve invloed heeft op de klank, is er voor overdimensionering van onderdelen voor de stabiliteit geen ruimte. Materiaaldiktes en lijmoppervlakken worden minimaal gehouden en flirten al wel eens met de grenzen van de stabiliteit. Voor de bespeelbaarheid van het instrument, bijvoorbeeld de snaarhoogte, zitten de toleranties voor afwijkingen op 0,1 mm. Bovendien wordt er van muziekinstrumenten verwacht dat ze een leven lang meegaan.
Wat maakt akoestische instrumenten zo kwetsbaar
Akoestische gitaren worden uit hout gemaakt en dat materiaal blijft altijd in beweging. Onder invloed van temperatuur en vooral vocht gaat het uitzetten, krommen en verdraaien. De bouwer heeft hier invloed op door materiaalkeuze. De keuze van uitgewerkt hout, hout dat lang en langzaam gedroogd is en daarom niet veel meer beweegt, houtsoorten die van nature niet veel bewegen, kwartiers gezaagd hout gebruiken, … De bouwer kan de spanning in de verbindingen ook verminderen door de onderdelen zo nauwkeurig mogelijk te maken, eerder dan ze met veel klemdruk op elkaar te persen.
Verder is er de snaarspanning. Deze constante kracht trekt het instrument samen, geeft een draaikracht aan het bovenblad bij gitaren met een gelijmde brug en trekt de hals omhoog. Die kracht hangt af van de dichtheid, diameter, lengte en toonhoogte van de snaar maar zit in grootte-orde van om en bij de 60N tot 150N per snaar. Dat komt dus ongeveer overeen met een gewicht van 35 tot 90kg dat constant aan hals en brug hangt.
Hoe je instrument beschermen
Enkele grote vijanden:
Vocht
Vocht lost natuurlijke lijmen op en verzwakt de verlijming.
Vocht doet het hout uitzetten. Een wijziging van 10% in de luchtvochtigheid vergroot of verkleint een vuren bovenblad in de breedte met 1mm. Beeld je in wat er kan gebeuren als je een instrument van de vochtige buitenlucht van 90% op een mistige herfstdag naar een verwarmde kamer op 40% brengt: op één of andere manier moet dat blad 5mm kunnen krimpen.
Deze bewegingen onder de harde vernislaag doet je vernis barsten. Een natuurlijke vernis van schellak of olie is onzichtbaar te herstellen, een nitrocellulose-vernis heeft ook nog een kans, maar een polyurethaanvernis is stuk.
Aanbeveling: bewaar je gitaar altijd bij een luchtvochtigheid van 50 tot 60%
Temperatuur
Hoge temperaturen kunnen de lijm verzwakken of kunnen een sterke uitdroging van het hout veroorzaken. Verzwakte lijm kan verbindingen doen breken of verschuiven. Uitgedroogd hout kan barsten.
Aanbeveling: bewaar je gitaar bij kamertemperatuur en uit de zon. Laat ze nooit achter in een auto, want die kan heel snel opwarmen.
Mechanische schade
Een val of een stoot is ook een grote veroorzaker van schade: de extra spanningen op de verbindingen of op het hout tijdens de impact zijn er soms teveel aan en doet hout scheuren of verbindingen breken.
Aanbeveling: bewaar en vervoer je gitaar altijd in een harde koffer. Een zak beschermt eigenlijk alleen tegen stof en krassen.
Vuil
Vuil is een goed transportmiddel en leefgebied voor allerlei micro-organismen zoals schimmels en bacteriën. Die kunnen onbeschermd hout, zoals het fretbord en de binnenzijde aantasten, maar ook natuurlijke lijmen en vernissen beschadigen. Stof neemt gemakkelijk vocht op en gaat in hoeken en kieren kans geven op ontwikkeling van micro-organismen of condensatie bij een snel wijzigende omgevingstemperatuur.
In elektrische gitaren zijn stof, zweet en vocht een aanslag op de elektronica met gezoem en gekraak tot gevolg. Vervangen van een aantal onderdelen is soms de enige oplossing.
Hou je gitaar daarom schoon met een droge, niet pluizende doek. Reinig bij snaarwisseling je fretbord met de juiste producten. Zorg er voor dat ze in de eerste plaats niet vuil wordt door ze op te bergen in een harde koffer en ze enkel te bespelen met schone handen.